سیستم تهویه مطبوع در بیمارستانها
اهمیت سیستم تهویه مطبوع در بیمارستانها بر کسی پوشیده نیست؛ بیمارستانها، کلینیکها و سایر مراکز مراقبتهای بهداشتی نقشی حیاتی در جامعه ایفا میکنند و آنچه به همان اندازه حیاتی است، نقش گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع (HVAC) در این ساختمانها خواهدبود. ما قبلاً در مورد اهمیت کیفیت هوای داخل ساختمان (IAQ) و اثرات آن بر سلامت صحبت کردهایم؛ هنگامی که IAQ بهینه نباشد، میتواند آلرژی و سایر مشکلات تنفسی را بدتر کند و باعث حساسیت شود. این امر برای هر نوع ساختمانی که مردم در آن رفت و آمد دارند صادق است، اما به ویژه در مراکز مراقبتهای بهداشتی به منظور حفظ سلامت کارکنان و بهبود بیماران اهمیت بیشتری دارد.
در این مقاله میخواهیم چالشهای خاص ساختمانهای مراکز بهداشتی را از دیدگاه HVAC و اینکه چگونه هر عنصر (دما، رطوبت، تهویه و فیلتراسیون هوا) به حفظ یک محیط سالم کمک میکند، بحث کنیم.
ویژگیها و چالشهای سیستم تهویه مطبوع در بیمارستانها
ساختمانهای عمومی میتوانند چالشها و ویژگیهای خاص خود را از نظر طراحی سیستم HVAC داشته باشند. در ساختمانهای مراقبتهای بهداشتی، نه تنها راحتی، بلکه ایمنی و سلامت نیز مهمتر است و در ادامه به مواردی اشاره کردهایم که امکانات مراقبتهای بهداشتی را از سایر ساختمانها متمایز میکند:
بیمارستانها و کلینیکها معمولاً فضاهای جداگانهای برای عملکردهای مختلف دارند و به این ترتیب، الزامات HVAC متفاوتی نیز خواهندداشت. بخشها، اتاقهای کارکنان، اتاقهای انتظار و… هر کدام از آنها استانداردهای دمایی، رطوبتی و تهویه جداگانهای دارند و برخی از مناطق مانند اتاقهای عمل، اتاقهای ایزوله و آزمایشگاهها بحرانی در نظر گرفته میشوند. این اتاقها معمولاً نیاز به کنترل دقیق تری بر تمام عناصر آب و هوایی دارند.
فناوری و تجهیزات در بیمارستانها در کلینیکها انرژی زیادی مصرف خواهندکرد و ناگفته نماند که سیستمهای HVAC باید ۲۴ ساعته کار کنند. طبق گزارش وزارت انرژی (DOE)، یک بیمارستان به طور متوسط 2.5 برابر بیشتر از سایر ساختمانهای تجاری انرژی مصرف میکند و برای کاهش تاثیر مصرف انرژی، کنترلهای فردی برای کاهش فضاهای خالی و اعمال شرایط ویژه در شب مورد نیاز است.
چرا سیستم تهویه مطبوع در بیمارستانها مهم است؟
وقتی صحبت از سیستمهای HVAC در فضاهای عمومی میشود، تمرکز اصلی ممکن است بر روی راحتی باشد. اما در مورد بیمارستانها و کلینیکها، سلامت و ایمنی بیشترین اهمیت را دارد و از آنجایی که بیماریها و عفونتها درمان میشوند، باید این بیماریها را مهار کرد و از سرایت آن به بیماران دچار نقص ایمنی و کارکنان سالم جلوگیری نمود. یکی از عناصر کلیدی برای اطمینان از ایمنی، راهبردهای تهویه و تبادل هوا و همچنین حذف موثر هوای خروجی است.
آسایش و آب و هوا نیز مزایای زیادی برای بیماران دارد و عوامل محیطی نامطلوب میتواند شرایط بیماران بستری را تشدید کرده یا بهبودی را به تاخیر بیندازد. همچنین بر اساس یافتههای مطالعاتی، محافظت از بیماران در برابر گرما و سرما ممکن است حتی با نرخ مرگومیر کمتر در بیمارستانها نیز مرتبط باشد.
مراکز مراقبتهای بهداشتی همچنین ممکن است مجبور باشند با غلظتهای بالاتر ترکیبات آلی فرار (VOCs) و بخارات شیمیایی ناشی از آزمایشگاهها و کار با دارو و سایر اجزای درمانی مقابله کنند. وجود این ذرات مربوط به IAQ پایین است و مدیریت آن از طریق تهویه و فیلتر هوا بسیار مهم خواهدبود.
در سالهای اخیر، طراحی HVAC برای مراقبتهای بهداشتی تمرکز خود را برای جلوگیری از گسترش عفونتهای موجود در هوا تغییر داده است. مانند بهبود اتاقهای ایزوله، افزایش نیازهای فیلتراسیون هوا، تجدید نظر در سیستمهای تهویه و غیره.
اهمیت درجه حرارت در سیستم تهویه مطبوع در بیمارستانها
دما ارتباط نزدیکی با سلامت جسمی و روحی دارد و همانطور که در بالا ذکر شد، شرایط آب و هوایی نامناسب میتواند برای سلامتی و بهبودی بیمار مضر باشد. تهویه مطبوع میتواند بهبود را تسریع کند و یا به عنوان یک عامل درمانی در نظر گرفته شود.
برای مثال، گرما تهدیدی برای افراد مسن، کودکان و افرادی با شرایط بهداشتی نامتعارف محسوب میشود و به طور خاص، بیماران قلبی و افراد مبتلا به بیماری تیروئید به گرما حساس تر هستند و در تنظیم گرما مشکل دارند. از طرف دیگر، بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار میگیرند، بیشتر در معرض هیپوترمی هستند. تهویه مطبوع با تمرکز بر کنترل دما در این موارد بسیار مهم خواهدبود.
دما همچنین میتواند بر فعالیت باکتریها و ویروسها تأثیر بگذارد و برخی میتوانند با دمای پایین مهار شوند، در حالی که برای برخی دیگر برعکس است. در نهایت، ملاحظات دیگر برای رسیدن به دمای مناسب، تعمیر و نگهداری تجهیزات و حفظ دارو و سایر اجزای درمان ضروری است که معمولاً شرایط دمایی خاص خود را دارند.
اهمیت رطوبت در سیستم تهویه مطبوع در بیمارستانها
وقتی صحبت از رطوبت نسبی (RH) در مراکز بهداشتی و درمانی میشود، تنظیم آن نسبت به سایر ساختمانها کمی چالش برانگیزتر خواهدشد. دلیل آن امر این است که همین میزان رطوبت میتواند بر برخی افراد تأثیرات مثبت و بر برخی دیگر تأثیرات منفی داشته باشد. توصیه کلی تهویه سان برای رطوبت داخل خانه این است که آن را زیر 60 درصد نگه دارید، اما بیش از حد هوا را خشک نکنید.
این توصیه کلی را نمی توان برای مراکز مراقبتهای بهداشتی اعمال کرد، چراکه اتاقها ممکن است به رطوبت نسبی متفاوتی بسته به عملکردشان و نوع درمان بیماران در آنجا نیاز داشته باشند. برخی از بیمارانی که تحت درمان برای مشکلات تنفسی هستند از آب و هوای گرم و مرطوب برای کاهش ناراحتی خود بهره میبرند. در حالی که برخی دیگر زمانی که RH در 30٪ باشد، بهبودی در علائم خود مشاهده میکنند.
در رابطه با تجهیزات پزشکی، داروها و درمان، رطوبت کم میتواند الکتریسیته ساکن ایجاد کند یا خطر آتشسوزی مواد شیمیایی قابل اشتعال را افزایش دهد. در این میان، نباید کیفیت را قربانی قیمت کرد و توصیه میکنیم تجهیزات مهم تهویه مانند کانال کولر پلاستیکی را از نوع باکیفیت آنها تهیه کنید.
کنترل گرد و غبار در سیستم تهویه مطبوع در بیمارستانها
چالش دیگر در مورد رطوبت این است که گرد و غبار و ذرات تمایل دارند در محیطهای خشک شناور شوند و برای مدت طولانی تری در هوا باقی بمانند که در صورت عدم انجام اقدامات مناسب، تمیز کردن و دور نگه داشتن عفونتها را دشوار میکند. همچنین لازم به ذکر است که برخی از باکتریها و ویروسها در محیطهای با رطوبت بالا رشد کرده و پخش میشوند. مشاهده شده است که وقتی RH کمتر از 40 درصد باشد، عفونت در بیمارستانها افزایش مییابد.
اهمیت دما و تهویه در بیمارستانها
حتی در سایر محیطهای داخلی، تهویه یکی از عناصر کلیدی برای تضمین یک فضای سالم است. در مورد تهویه بیمارستانی و کلینیک بهداشتی، حتی از اهمیت بیشتری برخوردار خواهدبود، زیرا برای کنترل ذرات معلق در هوا و جلوگیری از گسترش عفونت استفاده میشود. با توجه به این نیازهای فزاینده، الزامات و مقررات برای تهویه در مراقبتهای بهداشتی سختتر از سایر ساختمانهای عمومی است.
راههای مختلفی وجود دارد که تهویه به بهبود IAQ کمک میکند و یکی از رایج ترین آنها از طریق تبادل هوا است که به وسیله آن هوای تازه خارج از منزل تصفیه و وارد داخل خانه میشود. توصیه کلی تهویه سان تضمین 0.35 تبادل هوا در ساعت (ACH) است. اما از آنجایی که امکانات بهداشتی و درمانی استانداردهای بالاتری دارند، توصیه برای این بخش بین 2 تا 12 ACH خواهدبود.
یک روش کمتر شناخته شده در تهویه هوا، از طریق فشار هوای مثبت و منفی است. این تکنیک در کلینیکهای کوچک تا بیمارستانهای بزرگ استفاده میشود و شامل تغییر فشار هوا برای تنظیم عبور هوای تازه به داخل اتاق خواهدبود. اتاقهای فشار مثبت نسبت به مناطق اطراف خود فشار هوای بیشتری در داخل دارند. به این ترتیب، هوا به راحتی از اتاق خارج میشود، اما هوای بیرون به داخل باز نمیگردد.
البته این ویژگی این برای محیطهای استریل که باید از ورود باکتریها و ویروسها جلوگیری شود، مفید است و این اتاقها معمولاً بیماران دچار نقص ایمنی را از عفونتهای فضای باز در امان نگه میدارند. اتاقهای فشار منفی برعکس عمل میکنند، زیرا فشار هوای آنها نسبت به اتاقهای دیگر پایینتر است و از خروج هوا در حین ورود هوای تازه بیرون جلوگیری خواهندکرد.
اهمیت فیلتراسیون در سیستم تهویه مطبوع در بیمارستانها
فیلتراسیون هوا مانعی در برابر عفونتهای موجود در هوا میشود و همچنین ذرات و گرد و غبار موجود در هوا را کاهش میدهد که ممکن است شرایط تنفسی را تشدید کند. انجمن مهندسی مراقبتهای بهداشتی دستورالعملهای جامعی را برای فیلتراسیون هوا در مناطق خاص ارائه میدهد. سیستمهای تصفیه ذرات هوای با راندمان بالا (HEPA) به یکی از شناخته شده ترین استانداردها برای فیلترها در سالهای اخیر تبدیل شده اند. فیلترهای هپا در برابر ذرات با قطر 0.3 میکرون 99.97 درصد کارایی دارند.
بیمارستانهای بزرگ باید از گسترش پاتوژنهای موجود در هوا که ممکن است به درمان آنتی بیوتیکی مقاوم باشند، جلوگیری کنند. عفونت در مراکز مراقبتهای بهداشتی یک موضوع شناخته شده است و حضور بیشتر پاتوژنهای مسری خطر ابتلا به عفونتهای بیمارستانی را افزایش میدهد. اما گران نباشید، زیرا از طریق تست فیلتر و استفاده از فیلترهای مناسب برای هر فضا، میتوان این مسائل را به طور موثر مدیریت کرد.
سخن پایانی
در این مقاله سعی شد تا جنبههای مختلفی که در تهویه مطبوع بیمارستانها باید در نظر گرفته شود را تشریح کنیم. سیستمهای تهویه مطبوع نقش بسیار مهمی را در بیمارستانها ایفا میکنند و در طراحی سیستمهای تهویه مطبوع برای بخش بیمارستانی باید یک سری ویژگیها را در نظر بگیرید تا یک فضای پاکیزه و عاری از میکروب داشته باشید.